Wacław Potocki
Po złączeniu wojsk dopiero okazało się, że komput ich jest szczuplejszy, niż postanowiono na sejmie warszawskim, i zafrasowany hetman „w głowę się skrobie”.
Imię „Jezus”, które otrąbiono jako pierwsze hasło w obozie zjednoczonych wojsk, to jedyna „warowna reduta”, „mur miedziany”, osłaniający Rzeczpospolitą.
Noc zapadła, śpi obóz, tylko Dniestr szumi, a „woda z skałami się kłopi”; Chodkiewicz przecie „tłocząc na bok z boku ] twarde łoże i w głowie pełno mając zgrzytu, [...
] ranego oczekuje świtu”, ani śpiew syren bowiem, ani „kolebka z morskiej utoczona spumy, [...
] nie uśpią człeka, kędy w głowie jak w browarze, sto wątpliwości razem, razem tysiąc myśli”.
Toteż skoro „się wschód zabieli, a zorza purpurowej Febowi pościeli ustąpi”, choć „Zefir jeszcze i Flory z mokrych pereł nie rozbierze”, Chodkiewicz zwołuje już radę
wojenną do namiotu dla zdecydowania, czy zostać w miejscu, czy się przeprawić za Dniestr.
Gdy się na to ostatnie zgodziła rada, przystąpiono bezzwłocznie do budowy mostu, która ciągnęła się dość długo z powodu trudności, jakie stawiał bystry pęd wody.
Fakt ten daje pochop poecie do długich filozoficznych uwag nad potęgą rozumu ludzkiego, który ujarzmił wszystkie żywioły, policzył gwiazdy, wynalazł pismo, papier i druk, a mimo
to na własne namiętności nie znalazł hamulca,
_Zna zwierze, ryby, ptaki, drzewa, zioła, gady,_
_Wie, skąd grom, skąd deszcz, skąd padają grady,_
_ na ziemi zna się i na
niebie,_
_Wszędy mądr, doma głupi, że sam nie zna siebie._
Jest to najwyższy stopień refleksji, do jakiego zdolnym był wznieść się umysł polskiego ziemianina w XVII wieku.
Źródłem jej jest ideał moralny, wytworzony przeważnie z idei zaczerpniętych w starożytnych pisarzach i Kochanowskim, którego pisma zna dobrze Potocki, często je naśladuje lub
żywcem przyswaja sobie pojedyncze myśli i obrazy.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 Nastepna>>