Wacław Potocki
Światło to roznosiły nieliczne jednostki, które odbywały nauki na zagranicznych uniwersytetach.
Z upadkiem zamożności miast, wygaśnięciem dynastii jagiellońskiej, tak dbałej o szerzenie oświaty, z przeniesieniem stolicy do Warszawy — życie umysłowe, nie podtrzymywane
należycie, zaczęło gasnąć i średniowieczna pomroka, rozjaśniona chwilowo blaskiem kilku gwiazd, zapadać na nowo.
Wcielenie Litwy i Mazowsza do państwowego organizmu Polski dało polityczną i społeczną przewagę tłumom ciemnej szlachty litewsko-mazowieckiej, przedstawiającej co do umysłowego i
obyczajowego ukształcenia ten stopień zaledwie, na jakim dziś znajduje się nasz włościanin.
Nieliczna stosunkowo szlachta małopolska i wielkopolska mimo całej swej wyższości umysłowej i obyczaj owej straciła swe znaczenie i nie mogła stawić czoła najazdowi tej butnej,
ruchliwej, krzykliwej, silnej w ręku, lecz ciasnogłowej braci, która w krótkim czasie zdołała narzucić jej i swe obyczaje, i swą wolę na.
sejmikach, a przy tym swą zabiegłością i przemyślnością w gospodarstwie rolnym zagarnąć znaczną część jej posiadłości.
Wprawdzie małopolscy ziemianie, dumni wielowiekową dawnością swych rodów i wyższością swej oświaty, pogardliwie spoglądali na takich przybyszów, „co wziąwszy _-ski _albo się
od Bracławia, albo piszą się z Mazowsza”, ale swoją drogą przyznać musieli, że taki przybysz mimo wątpliwego szlachectwa, braku wykształcenia i ogłady obyczajowej „trzęsie
przecie sejmikiem” i zastępując sprytem brak nauki, wrodzoną wymową nieznajomość Cycerona, pewnością siebie i butą brak wychowania, odgrywa ważną rolę w życiu politycznym i
towarzyskim.
Jedna religia mogła okiełznać fizyczną bujność tych ludzi i ukazać im potęgę, przed którą pokorniała ich buta.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 Nastepna>>